Het Adornesdomein

Het Adornesdomein is een familiaal privédomein, in de 15de eeuw gesticht door de familie Adorno uit Genua. Het bestaat uit de Jeruzalemkapel(1), godshuizen(2) en een herenhuis(3) met een grote aanpalende tuin(4). 

Graaf en gravin Maximilien de Limburg Stirum, de 17de generatie sinds de oprichters, zetten zich gepassioneerd in voor het behoud van dit uitzonderlijke Brugse erfgoed.

(1) De Jeruzalemkapel

Op 12 mei 1427 krijgen de broers Jacob en Pieter II Adornes fantastisch nieuws uit Rome: paus Martinus V heeft toestemming verleend tot het bouwen van een kapel met een klokkentoren.

De locatie werd gekozen naast de woning van Pieter. Pieter werd, met zijn vrouw, afgebeeld op een glasraam in de kapel, wat niet het geval was voor Jacob.

De Jeruzalemkapel die werd gebouwd, was een gevolg van de bedevaart van Pieter en Jacob Adornes naar Het Heilige Land. Hun familie had een diepgewortelde verering voor de heilige plaatsen. Opicius II Adornes was hen op bedevaart naar Jeruzalem voorgegaan. De zoon van Pieter II, Anselmus en diens zoon, Jan pelgrimeerden eveneens naar het Heilig. Land.

De Jeruzalemkerk wilde met zijn oosterse architectuur en met zijn grafcrypte de herinnering aan de Kerk van het Heilig Graf oproepen. De bouw werd aangevat tussen 1425 en 1450 maar was pas na 1475 afgewerkt. De stichters waren toen overleden en Anselmus Adornes nam de opvolging.

In 1452 vatten Pieter II en zijn echtgenote het plan op om in de familiekapel een soort openbare bibliotheek te organiseren. De Adornes hadden immers een indrukwekkende verzameling: werken van klassieke auteurs als Vergilius en Cicero, humanistische geschriften van Lorenzo Valla, gedichten van Francesco Petrarca maar ook anatomische teksten en traktaten over astronomie en geografie. Een erudiete, vroeg-humanistische collectie met aandacht voor antieke literatuur, geschiedenis, wetenschap en poëzie.

Anselm Adornes, zoon van Pieter II en het meest flamboyante lid van de Adornes familie zet de Jeruzalemstichting na zijn vader verder. Anselm was een veelzijdige man: diplomaat, ridder, zakenman, maar zijn meest opmerkelijke prestatie is waarschijnlijk zijn bedevaart naar het Heilige Land in 1470-1471, waarbij hij talloze gevaren trotseert. Hij komt veilig en gezond terug, en verwerft een aanzienlijk prestige.

In die tijd krijgt het Adornesdomein het uitzicht zoals we het vandaag kennen: de oude kapel die in 1429 was ingewijd wordt afgebroken en vervangen door een prestigieuze kapel bedoeld als een replica van de Heilig Grafkerk in Jeruzalem. De godshuisjes worden gebouwd, de woning van de familie wordt verfraaid en vergroot.

Interesse in de restauratie van het praalgraf klik dan hier 

Het Golgotha-altaarstuk, gemaakt rond 1485, bevindt zich tot op vandaag nog steeds op zijn oorspronkelijke plek. Het altaarstuk bestaat uit witte kalksteen met enkele houten elementen zoals de zweep en de dobbelstenen. Het is een bijzonder beeldhouwwerk dat de ruige contouren van de berg Golgotha voorstelt, de plaats waar Christus werd gekruisigd. Je kan er duidelijk de Arma Christi op herkennen, de wapens waarmee Christus in het passieverhaal werd gemarteld. Ze symboliseren de overwinning op de zonde en de dood.

altaar boven in de kapel

gleuf van waaruit je de graftombe ziet in de bidkapel

Naast de bovenkapel bevindt zich een bidkapel. Via dit achtzijdige volledig beschilderde kamertje konden de familieleden de liturgische diensten in de bovenkapel volgen door de kleine venstertjes. Kijk je door de kijkspleet aan de laatste paar treden van de rechtse trap dan zie je de graftombe en de polychromie binnen de bidkapel.

(2) De godshuizen

Zoals vele vooraanstaanden van zijn tijd en naar de wil van de oorspronkelijke stichters, sticht ook Anselm Adornes enkele godshuizen voor twaalf alleenstaande vrouwen. Hij bouwt ze op zijn domein in het verlengde van de kapel. Het was al een gewoonte vanaf de eerste helft van de 14de eeuw dat in Brugge bejaardenhuizen (godshuizen genoemd) opgericht werden door privépersonen, die hun stichting meestal per testament hadden bevestigd. De redenen voor dergelijke fundaties zijn niet enkel de christelijke plicht de armen te helpen maar evenzeer de zorg voor het eigen zielenheil. In de meeste reglementen, opgesteld op basis van de wilsbeschikkingen van de stichters, wordt uitdrukkelijk gestipuleerd dat de bewoners dagelijks op welbepaalde tijdstippen hun weldoeners moesten gedenken in de kapel, die zich steeds bij hun godshuis bevond. De weldoeners hoopten door dit vertoon van liefdadigheid op een goed plaatsje in het paradijs...

Gelegen in de voormalige godshuisjes, biedt het museum een brede blik op het Brugge in de middeleeuwen en de rol van de Adornesfamilie.

Het museum focust zich vervolgens vooral op Anselm Adornes, één van de belangrijkste telgen uit de familie. Als zakenman, diplomaat en ridder was hij van groot belang voor de toekomst van de Adornesfamilie.  

In het Adornesdomein vindt een tentoonstelling plaats onder de titel 'Glorie en tegenslag van een 15de-eeuwse reiziger.Die besteedt aandacht aan de vele reizen van Anselm Adornes die dit jaar precies 600 jaar geleden werd geboren.

Anselm onderscheidt zich in de internationale handel. Hij importeert aluin en verhandelt laken.

Aluin is een kristal met een antibacteriële werking op de huid. Aluinkristallen blokkeren de poriën en gaan bacteriegroei tegen, waardoor er geen vervelende geur onder je oksel kan ontstaan.  

Aluin, ook wel bekend als kaliumaluminiumsulfaat, heeft unieke eigenschappen die het tot een uitstekende beitsstof maken. Naast het binden van kleurstoffen aan de stof, kan aluin ook de kleur van de verf sturen. Dit betekent dat je met aluin als beitsstof de mogelijkheid hebt om de kleurintensiteit en de kleurtoon aan te passen, van lichtere tinten tot diepere kleuren of bijvoorbeeld van oranje tot bruin. Afhankelijk van de specifieke wensen en ontwerpeisen.

(3) Het herenhuis

Een bezoek aan het Adornesdomein duurt gemiddeld anderhalf uur. Wie tussendoor of aansluitend dorst of honger heeft, kan terecht in The Scottish Lounge. De lounge is een zogenaamde ‘honesty lounge’, waar bezoekers het geld voor hun drankje of snack in een speciaal daarvoor voorziene spaarvarkentje stoppen.Thee, koffie en warme chocolademelk zijn verkrijgbaar, alsook frisdranken en water. Als snacks zijn er koekjes, een stukje cake of een echt Schots Highlander shortbread koekje.

veranda aansluitend aan de Scottish lounge

(4) De tuin