Het MOU pakt uit met een primeur: voor het eerst wordt een internationale tentoonstelling gewijd aan een bijzondere vrouw: ‘Margaretha van Parma, Keizersdochter, dochter van Keizer Karel en dienstmeid Johanna Van der Gheynst (dochter van tapijtwerkers uit Nukerke), in haar geboortestad Oudenaarde. Met portretten en prachtobjecten die Margaretha koesterde of waarvoor zij de opdracht gaf. Die komen voor het eerst in 500 jaar weer samen. Margaretha van Parma (1522-1586) is niet de minste: zij was in een turbulente tijd aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog landvoogdes van de Nederlanden. Ook in Italië was ze een societyfiguur. Ze was bovendien een echte kunstliefhebber en mecenas. Hoog tijd dat deze boeiende figuur haar correcte plaats in de geschiedenis krijgt.

Op de expo maak je kennis met een grande dame van de woelige 16de eeuw. Bekende portretten, grote kunstopdrachten van Margaretha én intieme bezittingen die de echte Margaretha onthullen: ze komen in Oudenaarde weer samen. Schilderijen en tekeningen, wandtapijten en miniaturen, goud- en zilverwerk, glas-in-loodramen…: ze dompelen je onder in de kunst en cultuur van de 16de eeuw, een kanteltijd in onze geschiedenis. Maak kennis met rituelen en tradities van toen: de (valken)jacht, feesten, etiquette en dresscode, rituelen, muziek…

“In Italië is Margaretha’s bijnaam La Serenissima, in het protestantse Nederland had ze een negatieve connotatie, in Vlaanderen is ze obscuur. Ze werd weggezet als de marionet van haar adviseur, kardinaal de Granvelle, terwijl ze wél tegen hem inging.” 

Landvoogdes van de Nederlanden van 1559 tot 1567, dat tijdvak van beeldenstormers en misoogsten, dat Margaretha met zachtere hand dan haar halfbroer Filips II in Spanje de baas trachtte te blijven. Tot Madrid de bloedbeluste hertog van Alva stuurde en ze uit protest haar ambt neerlegde.

Margaretha’s Kabinet

Margaretha wordt op jonge leeftijd twee keer uitgehuwelijkt door haar vader. Eerst trouwt ze met  Alessandro de’ Medici, vervolgens met Ottavio Farnese. Zo treedt ze toe tot twee roemruchte Italiaanse families en kan ze haar kunstcollectie aanzienlijk uitbreiden.

In 1536 huwt de dertienjarige Margaretha met Alessandro de’ Medici, natuurlijke zoon van Paus Clemens VII, telg van de Medici-clan en hertog van Firenze. Nog geen jaar later wordt Alessandro vermoord. Een gekoesterd topstuk uit Margaretha’s bibliotheek herinnert aan deze bepalende fase in haar leven, het Libre d’Ore, een geschenk van Alessandro, het is Margaretha’s persoonlijke gebedenboekje.

Na Alessandro’s dood belandt een deel van de befaamde Medicicollectie bij Margaretha waaronder een verzameling van antieke cameeën, gegraveerde edelstenen. Het absolute hoogtepunt is de Tazza Farnese, de grootste uit de oudheid geleverde camee. Margaretha is gehecht aan deze precieuze kleinoden, ze staan centraal in haar kabinet.

In 1538 huwt ze met Ottavio Farnese, kleinzoon van paus Paulus III, opvolger van Clemens VII. Met Margaretha’s hulp bouwt Ottavio een bruisend hof uit in Parma waar met name de muziekkunst floreert. Als mecenas stuurt Margaretha talrijke Zuid-Nederlandse muzikanten (Flamminghi) naar Parma en lanceert ze carrières van belangrijke componisten onder wie Cypriaan de Rore, Ronsenaar, één van de grootste vernieuwers van de muziek in zijn tijd. Muziek staat centraal in Margaretha's leven. Zelf speelt ze vermoedelijk klavier.